عکاسی خیابانی ساده‌ترین و در دسترس‌ترین، سبک عکاسی در میان تمام حوزه‌های این صنعت است و شاید همین ساده به نظر رسیدن آن باعث می‌شود هر فردی خود را یک عکاس خیابانی بالفعل بداند. اگر چه با وجود گوشی‌های هوشمند هر شخصی یک عکاس بالقوه است، اما لازمه تبدیل شدن به یک عکاس بالفعل حرفه‌ای، آموزش عکاسی خیابانی به شکل صحیحی، پایه‌ای و اصولی استم. در حقیقت کیفیت متفاوت تصاویر خیابانی منتشر شده نشان می‌دهد این حوزه چندان هم آسان نیست و نیاز به تکنیک‌ها و ترفندهایی دارد. اگر به این سبک خاص و جذاب عکاسی علاقه‌مند هستید، توصیه می‌کنیم تا انتهای این مطلب همراه ما باشید تا مهم‌ترین نکات حول محور عکاسی خیابانی را با شما در میان بگذاریم.

عکاسی خیابانی چیست؟

پیش از شروع مبحث آموزش عکاسی خیابانی شما باید در ابتدا بدانید اصلا عکاسی خیابانی چیست و چه تعریفی دارد؟ عکاسی خیابانی یکی از جذاب‌ترین سبک‌های عکاسی کژوال است که در دهه‌های اخیر مورد توجه بسیاری از عکاسان قرار گرفته و نتیجه‌اش انتشار میلیون‌ها تصویر خیابانی از انسان‌ها، حیوانات، معماری شهری، حمل و نقل و… بوده است.

در یک جمله کوتاه می‌توان گفت عکاسی خیابانی ثبت تصاویر ناگهانی از بشریت و زندگی‌ است که در شهر جریان دارد. عکاس خیابانی در چند صدم ثانیه لحظه‌ای کاملا واقعی و به دور از رفتارهای سرشار از اغراق را به ثبت می‌رساند و نتیجه‌ این شیوه از عکاسی تصویری است که هم حس و حال بیننده و هم حس و حال سوژه را تغییر می‌دهد. این ژانر از عکاسی کاملا کژوال است و رفتارهای اصطلاحا فیک در آن جایی ندارد و دقیقا به همین علت است که عکاسی خیابانی همیشه میان عکاسان مخاطبان طرفداران بسیار زیادی داشته است.

در یک لحظه‌ سوژه‌ای نظر عکاس خیابانی را به خود جلب می‌کند و عکاس تمام هیاهوی جهان اطرافش را برای ثبت آن سوژه کنار می‌گذارد و اثری شگفت‌انگیز خلق می‌کند، به شرط این که آموزش عکاسی خیابانی به شکل حرفه‌ای را دیده باشد.

اگر چه گفتیم عکاسی خیابانی عمومی‌ترین و در دسترس‌ترین سبک عکاسی در روزگار امروز است و هر شخصی می‌تواند یک عکاسی خیابانی بالقوه باشد. در واقع می‌شود در شهر قدم زد و با فشردن دکمه شاتر دوربین یا گوشی‌های تلفن همراه هوشمندتان از سوژه‌ای عکس گرفت، اما آیا کیفیت این عکس با عکسی که یک عکاس حرفه‌ای خیابانی می‌گیرد، یکسان است؟

اما نگران نباشید. شما برای ثبت تصاویر خیابانی نیاز به مدل‌های حرفه‌ای با چهره‌های بدون نقص ندارید. نورپردازی حرفه‌ای، لوکیشن عکاسی ویژه، تجهیزات استودیویی کامل و آمادگی قبلی از ملزومات عکاسی خیابانی محسوب نمی‌شود و حتی لازم نیست تمام تکنیک‌های حرفه‌ای عکاسی را هنگام فشردن دکمه شاتر رعایت کنید.

حتی اگر نگاهی به تصاویر خیابانی و عکاسی با ماشین بیندازید، می‌بینید در بسیاری از آن‌ها فاکتور‌های ابتدایی و ساده‌ای مانند رزولوشن و وضوح بالا هم رعایت نشده و رنگ‌های کادر تصویر با یکدیگر در هم آمیخته شده‌اند. چرا که دقیقا ناگهانی بودن این سبک از عکاسی است که آن را از سایر سبک‌ها متمایز می‌کند و همین ویژگی‌های کوچک است که نشان از ناگهانی بودن تصاویر دارد.

ممکن است تصاویر در حرکت ثبت شده باشند و پر از نویز، بدون فوکوس اصولی و حتی بدون رعایت اصول کادربندی باشند. حتی ممکن است عکاس در این سبک از عکاسی دقیقا به شکل عامدانه تمام این موارد را رعایت نکند و یا ترفندهایی را پیاده کند که نشان دهد تصاویر ناگهانی ثبت شده است. قطعا در آموزش عکاسی خیابانی نمی‌توان چنین موارد را به شکل تئوری آموزش داد و شما در صورتی که قصد دارید در این سبک از عکاسی حرفه‌ای شوید، باید خودتان با مشاهده کارهای عکاسان خیابانی معروف به این الگوهای تکرارشونده دسترسی پیدا کنید.

بیشتر بخوانید: ژست عکاسی خیابانی؛ بررسی سوژه‌ها و ایده‌ها و راهکارهای تجربی

دوربین‌های سبک و کوچک و لنزهای پرایم می‌توانند ابزار خوبی برای شروع آموزش عکاسی خیابانی باشند

برای شروع آموزش عکاسی خیابانی می‌توانید از دوربین‌های کوچک‌تر و کم‌وزن‌تر و لنزهای پرایم استفاده کنید. چرا که این ابزار وزن بسیار مناسبی دارند و می‌توانند در هر جایی آن‌ها را حمل کنید. به این ترتیب انجام عکاسی خیابانی برایتان آسان‌تر می‌شود و نیاز نیست دوربین را به دلیل وزن زیادش در کوله‌تان بگذارید و بسیاری از سوژه‌های جذاب را از دست بدهید.

همان‌طور که گفتیم و می‌دانید، عکاسی خیابانی سبکی است که به ناگهانی بودن عکس‌ها و واقعی بودن احوال سوژه‌ها در لحظه ثبت تصویر معروف است و اگر دوربین اصطلاحا دم دستتان نباشد، بسیاری از سوژه‌های جالب توجه را از دست خواهید داد. علاوه‌براین، وزن کم دوربین‌های کوچک باعث می‌شوند فرایند عکاسی برایتان آسان‌تر شود و هنگام ثبت تصاویر در طول روز چندان خسته نشوید.

همچنین دوربین‌های کوچک‌تر موجب جلب توجه نمی‌شوند و این واقعی‌ بودن سوژه‌هایتان را بهتر به تصویر می‌کشد. اگر سوژه‌تان دوربین شما را در دستتان ببیند، احتمالا به شکل ناخودآگاه حالاتش تغییر کند و در نتیجه تصاویرتان از حالتی که می‌توانست باشد، دور شود.

به جز دوربین کوچک، شما نیاز به یک لنز پرایم هم خواهید داشت. دلایل استفاده از لنز پرایم به جای لنزهای زوم حرفه‌ای تقریبا شبیه به دلایل استفاده از دوربین کوچک به جای دوربین‌های حرفه‌ای بزرگ است. وزن کمتر و در چشم نبودن این لنزها می‌تواند با حفظ کیفیت تصاویر، شرایط بهتری را برای عکاسی خیابانی فراهم کند. علاوه‌براین، با استفاده از لنزهای پرایم شما عملکرد سریع‌تری در دنبال کردن سوژه، تنظیم فوکوس و فشردن دکمه شاتر خواهید داشت و بنابراین تصویر سوژه‌هایی که در کسری از ثانیه از دست می‌روند را ثبت خواهید کرد.

آموزش عکاسی خیابانی به شکل عملی را از همان محل زندگی یا مسیر رفت و آمد خود شروع کنید

اگر تصور می‌کنید که حتما باید دنبال یک لوکیشن جذاب و بی‌نظیر برای عکاسی خیابانی بگردید، سخت در اشتباه‌اید و ممکن است سوژه‌های جذابی که تنها چند متر با شما فاصله دارند را از دست بدهید. قانون اول آموزش عکاسی خیابانی این است که خود را محدود نکنید و از هر فرصتی برای عکاسی استفاده کنید.

به دنبال لوکیشن منحصربه‌فرد گشتن نوعی محدودیت است و قطعا باعث ایجاد وسواس‌هایی بی‌فایده در شما می‌شود. مطمئن باشید محل زندگی شما، محل کار شما و مسیری که روزانه می‌پیمایید مملو از سوژه‌های جذاب است و می‌تواند شما را روزها و ماه‌ها سرگرم کند. کافی است کمی در خیابان‌های اطرافتان قدم بزنید تا ببینید چقدر سوژه نادیده در محل زندگی شما وجود دارد.

علاوه‌براین اگر بخواهید هر بار خود را درگیر پیدا کردن لوکیشن خوب کنید، مطمئنا بعد از مدتی این فرایند برایتان خسته‌کننده خواهد شد و حتی ممکن است از عکاسی خیابانی دست بکشید! این در حالی است که اصلا عکاسی خیابانی از سبک‌هایی به شمار می‌رود که نیاز به تجهیزات و فضای خاصی ندارد و دقیقا از راحت‌ترین و در دسترس‌ترین شیوه‌های عکاسی است. قدم زدن در محله‌های اطراف زندگی‌تان باعث می‌شود نه تنها تصاویر جالبی را ثبت کنید، که  یک مسیر برای پیشرفت نیز پیش پای خود خواهید دید. از عکاسی خیابانی لذت ببرید و آن را برای خود سخت و محدود نکنید.

بیشتر بخوانید: آموزش عکاسی مدلینگ

فقط مردم سوژه شما نیستند

اصل دیگری که باید در آموزش عکاسی خیابانی بیاموزید، اصل انتخاب سوژه‌ها است. باید بدانید لازم نیست فقط از مردم در خیابان عکاسی کنید. عکاسی خیابانی در حقیقت تمام چیزهایی که مربوط به فرهنگ، رفتار و سبک زندگی مردم در یک محیط یا جامعه را به تصور می‌کشد. این که بخواهید از ثبت سوژه‌ای صرفا به دلیل این که فردی در کادرتان نیست دست بکشید، نشان از حرفه‌ای نبودن شما در عکاسی خیابانی ندارد.

برخی از سوژه‌های مناسب برای عکاسی خیابانی را در جدول زیر برایتان آورده‌ایم که می‌توانید از آن ایده بگیرید:

در حقیقت فقط سوژه‌های انسانی نیستند که می‌توانند تصاویر شما را جذاب‌تر کنند؛ در خیابان‌های سوژه‌هایی فراتر از مردم وجود دارند. حیوانات، مغازه‌ها، خیابان‌ها، وسایل نقلیه شخصی و عمومی، پله‌ها، جدول‌ها، ساختمان‌ها و… همه و همه می‌توانند سوژه اصلی شما برای عکاسی باشند و ثبت آن‌ها به‌عنوان یک تصویر منحصربه‌فرد کاملا به نگاه خلاقانه و مهارت شما در زمان درست فشردن دکمه شاتر بستگی دارد. البته که مردم بخش مهمی از سوژه‌های عکاسی خیابانی هستند.

یقینا مفهوم عکاسی خیابانی بدون حضور مردم تکمیل نمی‌شود و شما نمی‌توانید با نادیده گرفتن این بخش‌ از خیابان‌ها تصور کنید که تبدیل به عکاس خیابانی شده‌اید. قطعا احساساتی که از سوژه‌های انسانی به بیننده منتقل می‌شود فرای حد تصور است و حتما دیده‌اید بیننده چقدر با تصاویری که از مردم خسته در خطوط مترو، واگن‌های قطار و اتوبوس‌ها منتشر می‌شود، احساس همدردی و نزدیکی می‌کنند.

ایده‌های خلاقانه عکاسی خیابانی

قوانین عکاسی خیابانی در ایران

مبحث بسیار اساسی و مهمی که در آموزش عکاسی خیابانی روی آن تاکید می‌شود، قوانین این سبک از عکاسی در ایران است. هر کشوری برای عکاسان خیابانی و به‌طور کلی عکاسی در مکان‌های عمومی قوانین خاص خودش را دارد و کشور ما هم از این قاعده مستثنا نیست. بنابراین اگر می‌خواهید در ایران فعالیت کنید، باید به این قوانین و حقوق شهروندی پایبند باشید، چرا که نه تنها رعایت این قوانین با اخلاقیات رابطه‌ای مستقیم دارد، که عدم رعایت آن‌ها در صورت شکایت سوژه‌ها می‌تواند مشکلات حقوقی برایتان به وجود بیاورد.

اگر چه قوانین باعث ایجاد محدودیت می‌شوند، اما شما در سایه همین محدودیت‌ها هم می‌توانید با نگاهی خلاقانه و تجربه عملی عکاسی تصاویر خوبی را به ثبت برسانید و بیننده را از دیدن آن‌ها شگفت‌زده کنید. در ادامه بخشی از مهم‌ترین قوانین حقوقی در رابطه با عکاسی خیابانی را شرح می‌دهیم.

عکاسی در محیط‌های عمومی نیاز به مجوز ندارد

فضای عمومی متعلق به همه است و هر فردی می‌تواند در آن قدم بگذارد، به شرط این که رفتارهایش حریم خصوصی افراد دیگر را نقض نکند. خیابان‌ها، محیط‌های اداری و سازمانی دولتی، پارک‌ها و… جز فضای عمومی هستند و شما به‌عنوان عکاس تا زمانی که به حقوق دیگران آسیبی نرسانید می‌توانید در این محیط‌ها عکاسی کنید.

عکاسی در فضای نیمه‌دولتی و نیمه‌خصوصی نیاز به مجوز دارد

در مورد محیط‌های نیمه‌خصوصی شرایط کمی متفاوت است و شما به‌عنوان عکاس نیاز به کسب مجوز خواهید داشت. محیط‌هایی مانند سالن‌های سینما، سالن‌های تئاتر، سالن‌های ورزشی، رستوران‌ها، کافه‌ها و سالن‌های کنسرت در دسته محیط‌های نیمه‌خصوصی و نیمه‌دولتی قرار دارند و باید برای عکاسی در چنین محیط‌هایی حتما مجوزهای لازم را اخذ کنید، چرا که عکاسی شما در این محیط‌ها حقوق صاحب اثر یا مجموعه را نقض می‌کند.

عکاسی در فضای خصوصی ممنوع است

شاید به‌عنوان عکاس تصور کنید که برای عکاسی خیابانی کاری به فضاهای خصوصی ندارید و این قانون چندان مشکلی برایتان به وجود نمی‌آورد، اما لازم است بدانید از منظر حقوقی خانه و اتومبیل جز فضاهای خصوصی محسوب می‌شوند و حتی اگر ناخواسته کادر عکاسی خود را به شکلی ببندید که بخشی از خودرو (عکاسی از ماشین) یا فضای منزل شخصی در آن نشان داده شود و فرد از شما شکایت کند، محکوم خواهید شد، چرا که حریم شخصی او را نقض کرده‌اید.

علاوه‌براین، محیط‌های امنیتی و نظامی مانند پادگان‌ها، کلانتری‌ها، زندان‌ها، ساختمان‌های مربوط به وزارت اطلاعات و سپاه و تمامی مکان‌هایی که تابلو هشدار «عکاسی ممنوع» دارند جز محیط‌های خصوصی محسوب می‌شوند و شما به‌عنوان عکاس خیابانی نمی‌توانید از آن‌ها عکاسی کنید.

چهره فرد جز حریم شخصی او به حساب می‌آید

واضح است که چهره هر فرد حریم شخصی او محسوب می‌شود و اگر قصد عکاسی خیابانی از سوژه‌های انسانی را دارید، حتما باید از افراد کسب اجازه کنید. اما اگر کادر شما به شکلی بسته می‌شود که به هر دلیلی چهره افراد در آن مشخص نیست، عکاسی بلامانع خواهد بود و می‌توانید با رعایت حریم شخصی افراد عکاسی کنید. مراقب باشید که حقوق کودکان را به هنگام عکاسی خیابانی نقض نکنید و حتما از همراه او که حداقل سن قانونی را دارد، برای ثبت تصویر و انتشار آن کسب اجازه کنید.

بیشتر بخوانید: عکاسی پرتره چیست؟ انواع، تجهیزات و ایده برای یک شات بیادماندنی

کلیه قوانین مربوط به عکاسی خیابانی ‌را در همین موارد می‌توان خلاصه کرد. با وجود نهاد‌های دولتی و حاکمیتی و قوانینی که برای رعایت حریم شخصی افراد وضع شده، از لحاظ قانونی و اخلاقی کار برای عکاس کمی سخت می‌شود، اما باز هم یک عکاس خیابانی حرفه‌ای در صورتی که آموزش‌های لازم را دیده باشد می‌تواند با رعایت اصول اخلاقی عکاسی کند و سوژه‌ها را به شکلی تماشایی به ثبت برساند.

کلام پایانی

آموزش عکاسی خیابانی باید به شکل اصولی انجام شود، خصوصا که امروزه با وجود گوشی‌های هوشمند هر کسی در جیب خود یک دوربین دارد و می‌تواند به کمک آن عکس بگیرد. همین مسئله سبب شده بسیاری خود را عکاس بداند و حق عکاسی در هر محیطی را به خود بدهند. در حالی که آموزش اصولی و صحیح از الزامات این حوزه است و باید عکاس در کنار مهارت‌های کسب‌شده با رعایت قوانین و اخلاقیات، در محیط‌های عمومی عکاسی کند. اگر قصد دارید این مسیر را به‌صورت حرفه‌ای طی کنید، توصیه می‌کنیم حتما از نکات‌ گفته‌شده نهایت استفاده را ببرید. اگر به آموزش عکاسی پرتره علاقه دارید، کلیک کنید.

سوالات متداول

منابع: + + +