رنگ‌ها دنیای پیچیده و البته جذابی دارند. هر کدام از آن‌ها بیان‌گر احساسی خاص و مفهوم ویژه‌ای هستند که در کنار یکدیگر می‌توانند قدرت بسیار زیادی داشته باشند. اصولا طراحان لباس، نقاشان، مجسمه‌سازان و عکاسان بیشتر با رنگ‌ها و دنیای سرشار از احساساتشان سر و کار دارند و این گزاره را بهتر درک می‌کنند. شما به‌عنوان یک هنرمند اگر بتوانید وارد دنیای رنگ‌ها شوید، قادر به خلق آثاری خواهید بود که تا مدت‌ها ماندگار می‌شوند. این همان معجزه رنگ‌ها است! در ادامه این مطلب می‌خواهیم از دنیای رنگ‌ها و تاثیر رنگ مکمل در عکاسی صحبت کنیم. اشراف کامل بر این مبحث به شما در زمینه خلق تصاویر بدیع و ماندگار کمک شایانی خواهد کرد. با ما همراه باشید.

آشنایی با انواع رنگ‌های موجود

رنگ‌ها دنیای سیال و پیچیده‌ای دارند و در عین همین پیچیدگی بسیار جذاب و کاربردی هستند. این را نه فقط افرادی که دائما با رنگ سر و کار دارند، بلکه افرادی که خیلی هم از این حوزه سرشته ندارند تایید می‌کنند. در مورد تناژ رنگ‌ها هم نظریه‌های شخصی و عمومی بسیار زیادی وجود دارد. برخی از این نظریه‌ها تبدیل به فکت شده و برخی دیگرشان هنوز حتی میان عامه مردم هم قابل بحث است.

مثلا بسیاری از افراد عقیده دارند سفید رنگ نیست و در حقیقت از عدم وجود رنگ‌ها است که سفید به وجود می‌آید. برخی دیگر این ادعا را رد می‌کنند و می‌گویند که رنگ سفید دقیقا از ترکیب تمام رنگ‌ها درست شده است. این نظریه‌ها و تناقض موجود شاید در ابتدا به نظرتان عجیب برسد؛ اما این مسئله جایی عجیب‌تر می‌شود که متوجه شوید هر دوی این نظریه‌ها می‌توانند درست باشند! چگونه؟

وقتی به عمق و ژرف‌ساخت رنگ‌ها پی ببرید و بفهمید رنگ‌ها با الگوهای خاصی به وجود می‌آیند و بر همین اساس هر رنگ می‌تواند در دسته به‌خصوصی قرار بگیرد. این الگوهای خاص شامل ساخت رنگ از رنگدانه‌ها و ساخت رنگ با استفاده از نور می‌شود. نور نقش بسیار مهمی در ساخت رنگ‌های مختلف دارد و بود و نبودش رنگ‌های افزودنی و کاهشی را به وجود می‌آورد که در ادامه بیشتر در ارتباط با این دو صحبت خواهیم کرد.

رنگ‌ افزودنی چیست؟

همان‌طور که گفتیم، دو نظریه کلی برای رنگ سفید میان افراد مختلف وجود دارد. آن‌هایی که می‌گویند رنگ سفید از ترکیب رنگ‌های مختلف به وجود آمده است، از الگوی رنگ‌های افزودنی پیروی می‌کنند. این الگو در روزمره‌تان هم به راحتی قابل مشاهده است. برای مثال رنگ صفحه تلویزیون، صفحه لپ‌تاپ و صفحه تلفن همراهتان از این الگو به وجود می‌آید و تمام این‌ها در دسته رنگ‌های افزودنی قرار می‌گیرند. در این الگوی رنگی قرمز، آبی و سبز نقش اصلی را ایفا می‌کنند.

رنگ کاهشی چیست؟

در مقابل رنگ افزودنی، رنگ کاهشی قرار دارد. در الگوی رنگ‌های کاهشی نتیجه ترکیب کردن تمامی رنگ‌های موجود، رنگ مشکی خواهد بود. این را حتما در کودکی یا نوجوانی‌تان به تجربه دیده‌اید. رنگ‌های کاهشی در حقیقت رنگ‌های فیزیکی هستند که از رنگ‌های پایه قرمز، آبی و زرد تشکیل شده‌اند. ناگفته نماند این سه رنگ در پروسه چاپ کمی اشباع شده و به ارغوانی، فیروزه‌ای و زرد تبدیل می‌شوند. در رنگ در عکاسی حرفه ای اطلاعات بیشتری کسب کنید.

چرخ رنگ چیست؟

رنگ‌ها با یکدیگر روابط مختلفی دارند و در کنار هم‌دیگر می‌توانند مفاهیم متنوعی را انتقال دهند. در تمام این سال‌ها کسانی که با رنگ سر و کار داشته‌اند سعی کرده‌اند این ارتباط را در قالب الگوها و اشکال هندسی مختلف تعریف کنند تا درک آن برای همگان آسان‌تر شود.

یکی از کاربردی‌ترین ماحصل این تلاش‌ها طراحی و خلق چرخ رنگ بوده است. جالب است بدانید این چرخ تا به امروز توانسته کمک بسیار زیادی به بیان مفهوم رنگ‌‌های مکمل کند. در زیر تصویر این چرخ رنگ معروف را می‌بینید:

بیشتر بخوانید: مثلث نوردهی چیست؟ مثال کاربردی از نور و عکاسی

همان‌طور که پیدا است، در این چرخ رنگ، تمامی رنگ‌های کاربردی به شکل دایره کنار هم قرار گرفته‌اند و از طرفی می‌توان حرکت رنگ‌ها از سرد به گرم و از گرم به سرد را مشاهده کرد. از آن‌جایی که این چرخ رنگ کاهشی است، در آن سه رنگ اصلی آبی، قرمز و زرد که رنگ‌های اصلی به شمار می‌آیند نمی‌توانند از ترکیب دیگر رنگ‌های موجود به وجود بیایند.

اگر شما هر یک از دو رنگ این مجموعه اصلی را با یکدیگر ترکیب کنید، به یک رنگ ثانویه که شامل بنفش، نارنجی و سبز است، می‌رسید. مجددا با ترکیب کردن یکی از این رنگ‌های اصلی با یک رنگ ثانویه شما به یک رنگ ثالث مجزا خواهید رسید که در این چرخ رنگ وجود دارد. چگونه می‌توانید آن را پیدا کنید؟ کافی است با یک خط فاصله فرضی رنگ‌های ترکیب‌شده را از یکدیگر تفکیک کرده و آن‌ها را بازشناسید.

البته برای شروع این پروسه لازم است رنگ اصلی را در نظر بگیرید. برای درک بهتر رنگ مکمل در عکاسی باید بر مبحث هارمونی رنگ‌ها و همچنین شکل ترکیب آن‌ها در چرخه رنگ مسلط باشید.

هارمونی رنگ چیست؟

شناخت مبحث هارمونی رنگ اهمیت بسیار زیادی دارد. در وهله اول باید بدانید مبحث هارمونی رنگ با مبحث ترکیب رنگ‌ها تفاوت بسیار زیادی دارد و یک شاخه جداگانه محسوب می‌شود؛ چرا که مفهوم هارمونی رنگ امکان تعامل رنگ‌ها با یکدیگر به همان شکلی که هستند را می‌دهد. شاید این را ندانید، اما علاقه افراد به حوزه بصری رنگ، کنار هم قرار گرفتن رنگ‌ها در طبیعت و نحوه تعامل آن‌ها یک اتفاق کاملا غریزی است.

از همین مبحث هارمونی رنگ‌ها سرچشمه می‌گیرد؛ برای مثال عموما نظر افراد به هارمونی رنگ آسمان به هنگام طلوع و غروب خورشید و حرکت رنگ‌ها از سرد به گرم و بالعکس جلب می‌شود. این دقیقا همان تاثیر فوق‌العاده هارمونی رنگ‌ها است! اگر بتوانید مبحث هارمونی رنگ‌ها را کاملا بشناسید، می‌توانید به یک نگاه تخصصی به رنگ‌ها و بهترین حالت تعامل آن‌ها برسید.

این کار به شما کمک می‌کند در حوزه‌های بصری مانند عکاسی موفق‌تر عمل کنید و کادرهای چشم‌نواز و خوش‌رنگی را ببندید.

بیشتر بخوانید: عکاسی هنری چیست؟ ابزار و روش‌های زیبایی شناسی در عکاسی

رنگ‌ مکمل در عکاسی و نحوه تعامل آن‌ها

برای درک این مبحث لازم است مجددا به این چرخ رنگ نگاهی بیندازید:

هارمونی رنگ‌ها موجب شده این چرخ رنگ یک ابزار کاملا کاربردی و اصولی برای شناخت تعامل رنگ‌ها باشد. شما برای پیدا کردن رنگ‌های مکمل روی این چرخ رنگ کافی است ابتدا رنگ مورد نظرتان را روی چرخ پیدا کرده و سپس یک خط فرضی به شکل مستقیم در مسیر شعاع چرخ رسم کنید.

رنگی که در انتهای خط قرار می‌گیرد، بهترین رنگ برای تعامل با گزینه انتخاب‌شده است. در این چرخ همان‌طور که می‌بینید رنگ آبی در مقابل رنگ نارنجی، رنگ قرمز در مقابل رنگ سبز و رنگ زرد در مقابل رنگ بنفش قرار گرفته است. اگر کمی روی این ترکیب‌ها متمرکز شوید، حتما اطلاعات بصری زیادی در پس ذهنتان آشکار می‌شود.

 این اطلاعات می‌تواند شامل تصاویر مهمی که دیده‌اید، فیلم‌ها و تیزرهای تبلیغاتی باشد. درست خواندید! دقیقا هدف طراحان این مدیاهای تصویری همین است. آن‌ها به کمک ترکیب و هارمونی رنگ‌ها طوری یک کادر را آماده می‌کنند که نگاه مخاطب جذب بالانس رنگ‌های موجود شده و در حافظه تصویری او ماندگار شود.

این همان هنری است که باید در عکاسی و دیگر هنرهای این‌چنینی به کار گرفته شود تا پروژه هنری رسالت خود را انجام دهد. اما چرا این رنگ‌ها با در کنار هم قرار گرفتن این‌قدر تاثیر بصری فوق‌العاده‌ای دارند؟

در پاسخ به این سوال مهم باید گفت که رنگ‌ها دارای یک رابطه‌ دوجانبه و البته ناگسستنی با رنگ‌های مکمل خودشان هستند. در حقیقت شما با در کنار هم قرار دادن این رنگ‌ها هر یک از آن‌ها را به شکل مجزا تقویت می‌کنید، اما زمانی که بخواهید آن‌ها را ترکیب کنید کاملا به یک رنگ خنثی دست پیدا می‌کنید.

این موضوع هم می‌تواند مفید و هم مضر باشد. فایده آن که مشخص است، اما ضرر آن را باید بر چیره شدن حالت خنثی بودن ترکیب رنگ‌ها در عکس‌ها جستجو کرد. اگر این ترکیب خنثی درست در مرکز ثقل تصاویر شما قرار بگیرند، توجه مخاطب را جلب نمی‌کنند و عکس‌های شما به یک مجموعه عکس معمولی و بدون جذابیت بصری تبدیل خواهد شد.

البته نگران نباشید! شما می‌توانید به‌راحتی از قدرت و جذابیت رنگ‌های مکمل استفاده کنید، بدون این‌که حالت خنثی آن‌ها بر عکس‌هایتان غالب شود. برای این کار لازم است چند تکنیک کاربردی را اعمال کنید. این تکنیک‌ها عبارت‌اند از:

از رنگ‌ مکمل در عکاسی، به‌عنوان رنگ تاییدکننده استفاده کنید

برای این‌که بتوانید از قدرت تعامل رنگ‌های مکمل استفاده کنید و همچنین نگذارید بر کادر شما غلبه کند، می‌توانید مقدار کمی از رنگ مکمل مورد نظرتان را در تصویر استفاده کنید تا هم نسبت به رنگ دیگر مشخص باشد، هم جذابیت ویژه‌ای به تصویرتان بدهد و هم ترکیب آن‌ها مشکلی برای کادربندی‌تان ایجاد نکند.

بیشنر بخوانید: عکاسی چیست؟ همه چیز درباره هنر و حرفه عکاسی

از نمای رنگی نیمه‌مکمل در کادرتان استفاده کنید

برای اعمال این تکنیک ابتدا باید رنگ اصلی مورد نظرتان را انتخاب کنید. سپس باید همان خط فرضی که در مبحث تعامل رنگ‌ها در چرخ رنگ گفتیم را رسم کنید تا ببینید انتهای خط به کدام رنگ می‌رسد. همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره کردیم، رنگ به دست آمده از این روش همان رنگ مکمل است؛ اما در این تکنیک قرار نیست از این رنگ استفاده کنید.

در این مرحله کار شما با دو رنگ سمت چپ و راست رنگ مکمل شروع می‌شود. شما باید این دو رنگ را انتخاب کرده و در کنار رنگ اصلی از آن‌ها استفاده کنید. این رنگ‌ها در پروژه‌های عکاسی مختلف به کمک شما می‌آیند و حامل مفاهیم مختلفی هستند.

شاید برایتان جالب باشد بدانید عکاسانی که می‌خواهند احساس سردرگمی، گنگ بودن یا غلبه شدید احساسات را نشان دهند، از این تکنیک استفاده می‌کنند. نتیجه آن بسیار جذاب و خلاقانه خواهد بود.

یک یا هر دو این رنگ‌ها را نرم کنید

یکی دیگر از تکنیک‌های فوق‌العاده کاربردی، استفاده از ته رنگ‌ها با اضافه کردن رنگ سفید، استفاده از سایه‌ها با اضافه کردن رنگ مشکی و استفاده از تون‌ها با اضافه کردن رنگ خاکستری است. شما می‌توانید با این تکنیک کاربردی از تاثیر رنگ‌های مکمل استفاده کنید، بدون این‌که رنگ اصلی‌تان در عکس خراب شود.

این تکنیک در زمان ادیت عکس با برنامه‌های ویرایشگر حرفه‌ای کاربرد دارد و شما باید مهارت و تسلط کافی در استفاده از این برنامه‌ها را داشته باشید. اگر چنین نباشد، ممکن است رنگ اصلی کارتان خراب شود و قدرت خود را از دست بدهد.

در انتخاب نمای کلی رنگ مکمل در عکاسی چه چیزهایی باید رعایت شود؟

انتخاب بهترین و مناسب‌ترین رنگ برای تکمیل کادرتان نیاز به صرف وقت و دقت زیادی دارد؛ چرا که رنگ‌ها حرف می‌زنند و هر کدام حامل پیامی هستند. علاوه بر این بنا بر دلایل اجتماعی، سیاسی و تجارب زیستی بسیاری از رنگ‌ها به شکل خاصی روی برخی افراد تاثیر می‌گذارند. باید در این زمینه اخلاق و روحیات مخاطبان خود را در نظر بگیرید؛ زیرا ممکن است هر کدام از آن‌ها واکنش ویژه‌ای نسبت به وجود برخی رنگ‌ها در کادر شما داشته باشند.

روانشناسی رنگ‌ها مبحث پیچیده و البته بسیار جذابی است. شما می‌توانید از این مبحث برای اثرگذاری بیشتر عکس‌هایتان استفاده کنید. واضح است این مسئله همان‌قدر که مفید است، می‌تواند مضر باشد. ضررش هم وقتی نمایان می‌شود که آگاهی کامل از این حوزه نداشته باشید و به اشتباه رنگی را کنار رنگ دیگر استفاده کنید.

آگاهی از بخشی از این موضوع نیاز به مطالعه دارد و بخش دیگر را حتما با استفاده از تجربه زندگی خود می‌توانید فرا بگیرید. برای مثال رنگ قرمز اشتهاآور است. حتما در تیزرها و عکس‌های تبلیغاتی دیده‌اید که چقدر از رنگ قرمز در چیدمان صحنه استفاده می‌شود. به همین سادگی شما می‌توانید از روانشناسی رنگ‌ها در پروژه‌های عکاسی‌تان استفاده مطلوب داشته باشید.

مزایای استفاده از رنگ مکمل در عکاسی چیست؟

استفاده از رنگ‌های مکمل و بهره‌گیری از تعامل چشم‌نواز آن‌ها در عکاسی مزایای زیادی دارد. یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از رنگ‌های مکمل در پروژه‌های عکاسی، تاثیر طبیعی آن‌ها روی چشم و ذهن مخاطب است؛ به‌طوری که می‌تواند اثرگذاری یک عکس را چند ده برابر کند.

علاوه بر این شما می‌توانید با استفاده از رنگ‌های مکمل در کنار یکدیگر یک کنتراست و بالانس رنگی فوق‌العاده زیبا ایجاد کنید که به کمک آن توجه مخاطب به کنکاش در جزئیات تصویر جلب شود. عکاسان حرفه‌ای از این اتفاق بهره زیادی در عکس‌هایشان برده و اگر کمی تصاویر آن‌ها را زیر و رو کنید، متوجه این موضوع خواهید شد. این تصاویر می‌توانند الگوهای بسیار خوبی برای آموزش استفاده از رنگ‌های مکمل در عکاسی باشند.

به‌طور کامل با مبحث رنگ مکمل در عکاسی و تاثیرات فوق‌العاده مثبت و بعضا منفی آن آشنا شدید. این مهم است که شما بتوانید بر این مبحث مسلط شده و در زمان نیاز از آن‌ در پروژه‌های عکاسی خود استفاده کنید.

منبع ++++