می‌خواهیم در مورد یکی از قوانین ترکیب‌بندی در عکاسی مطالبی را برایتان بیان کنیم. قانونی که هر موقع آن‌را یاد‌بگیرید، متوجه می‌شوید چقدر کاربرد دارد و چقدر برایتان آشنا است. قانون نسبت طلایی در عکاسی چیزی است که یک عکاس حرفه‌ای به‌دنبالش است. طبق این قانون، باید سوژه را در یک‌سوم افقی یا عمودی کادر دوربین قرار دهید و به همین راحتی از نسبت طلایی در موقع عکسبرداری استفاده کنید. اگر این نسبت را در کار‌های خود رعایت کنید، باعث می‌شود تصاویر شما بهتر به چشم بیاید و به دیده، خوش بنشیند. در ادامه می‌بینید تکنیک‌هایی مثل مارپیچ فیبوناچی، شبکه فی و قانون یک‌سوم ، چطور می‌توانند در بهبود تصاویر شما نقش مثبت ایفا کنند.

قانون نسبت طلایی در عکاسی چه کاربردی دارد؟

برای یک لحظه تصور کنید در لبه صخره‌ای ایستاده‌اید و منظره زیبایی را در روبروی خود می‌بینید. مطمئناً دوست دارید از این منظره عکسبرداری کنید. دوربین خود را در‌می‌آورید، اما نمی‌دانید اول از کدام بخش آن شروع به عکسبرداری کنید.

هرچقدر هم که دوربین پیشرفته‌ای داشته‌باشید، تضمین نمی‌کند.عکس‌هایتان باب میل همه قرار بگیرد. در این موقعیت به ابزاری نیاز دارید که انتخاب‌های شما را محدود کند و تصمیم خلاقانه‌ای را در شما پدید آورد. قانون نسبت طلایی چیزی است که تعادل و نظم را به عکس‌هایتان می‌دهد و از بهم‌ریختگی و نامفهومی آن‌ها جلوگیری می‌کند.

عدد نسبت طلایی چقدر است و چه کمکی در عکاسی می‌کند؟

در دوره دبیرستان که گذرانده‌اید، حتماً اسم دنباله فیبوناچی به گوشتان خورده است. اگر هم به هر دلیلی فراموش کردید این دنباله چیست و به چه کاری می‌آید مهم نیست، در این بخش به‌طور مفصل با این عدد شگفت‌انگیز آشنا می‌شوید.

اگر نگاهی به اعداد دنباله فیبوناچی بندازید، متوجه می‌شوید هر عدد، از جمع دو عدد قبلی خود به‌دست می‌آید. اعداد زیر دنباله فیبوناچی را نشان می‌دهند. ۰،۱،۱،۲،۳،۵،۸،۱۳،۲۱،۳۴،۵۵…….

اگر بخواهید در این دنباله بین اعداد نسبت بگیرید، تقریباً به عدد 6188/1می‌رسید. این نسبت، همین‌طور ادامه دارد و یک عدد بی‌انتها است. با بقیه اعشار این عدد کاری نداشته‌باشید، تنها چیزی که برایتان اهمیت دارد، همان عدد طلایی  6188/1 است و دنباله فیبوناچی نیز بر اساس همین عدد طلایی درست شده‌است.

از این عدد برای طراحی مارپیچ فیبوناچی و مستطیل طلایی استفاده می‌کنند. این اشکال کاربرد فراوانی در عکاسی و سایر حوزه‌های هنری دارد و به شما کمک می‌کند عکس‌های بهتر و اصولی‌تری بگیرید. در ادامه مطلب، می‌آموزید چگونه این اشکال را رسم کنید.

قانون نسبت طلایی در عکاسی از کجا سرچشمه می‌گیرد؟

در هنر و معماری به کرات نسبت طلایی را می‌شنوید. این قانون به‌عنوان یک اصل ترکیبی شمرده می‌شود و عناصر یک تصویر را نظم می‌دهد و از بهم‌ریختگی آن جلوگیری می‌کند. با اعمال این قانون، نتیجه نهایی عکاسی، برای بیننده خوشایند خواهد بود و از دیدن آن لذت می‌برد.

با این وجود، منشأ اصلی این نسبت را به ریاضیات ربط می‌دهند. اگر بخواهید برای دنباله فیبوناچی و این عدد طلایی یک شکل رسم کنید، باید مستطیلی بکشید که ارتفاعش 1 و طولش 6188/1 باشد.

اگر درون این مستطیل یک مربع 1*1 قرار دهید، در نهایت به چیزی که مستطیل طلایی نام دارد می‌رسید. چنانچه خطوط درون این مستطیل‌ها را به‌هم وصل کنید، به شکل مارپیچ مانندی می‌رسید که به آن مارپیچ طلایی می‌گویند. با این توضیحات حالا یک مارپیچ طلایی و یک مستطیل طلایی دارید که به کرات از آن در عکاسی استفاده می‌کنید و خیلی وقت‌ها به کمکتان می‌آید.

نسبت طلایی در طبیعت

قانون نسبت طلایی در عکاسی، از طبیعت الهام گرفته‌است. اگر نگاهی به آسمان یا زمین و دریا بندازید، این نسبت شگفت‌انگیز را به کرات در گوشه و کنار آن می‌بینید. از صدف و موج‌های دریا گرفته تا کهکشان آندرومدا و چشم طوفان، همگی بر اساس این نسبت طلایی آفریده شده‌اند.

نحوه استفاده از نسبت طلایی در عکاسی

حالا که از اهمیت قانون نسبت طلایی در عکاسی آگاهی پیدا کردید و فلسفه وجودی‌اش ‌را دانستید، بهتر است استفاده از آن‌را به‌صورت عملی یاد بگیرید و در عکس‌های خودتان بکار ببرید. یقیناً از نتیجه تصاویر، غافلگیر و شگفت‌زده می‌شوید.

برای شروع کار سه راه پیش روی شماست یا می‌توانید از مارپیچ طلایی کمک بگیرید یا از شبکه فی و قانون یک‌سوم استفاده کنید. شبکه فی و قانون یک‌سوم سعی می‌کنند هر چه بیشتر خود‌را با نسبت طلایی فیبوناچی هماهنگ کنند.

بیشتر بخوانید: عکاسی پانوراما چیست؟ نکات و تکنیک‌های عکاسی سراسرنما 🙂

مارپیچ فیبوناچی

چیزی که می‌شنوید شاید عجیب به‌نظر برسد، اما واقعیت دارد. عکاسانی که در عصر حاضر زندگی می‌کنند، برای گرفتن عکس‌های عالی، به طرح‌ها و نقاشی‌های به‌جا مانده از چندین قرن پیش نگاه می‌کنند.

این عکاسان دلیل موجهی برای کار خود دارند و کاملاً پذیرفتنی است. هنرمندان قدیم خوب می‌دانستند چگونه از تکنیک‌های ترکیب‌بندی در آثار خود استفاده کنند تا شاهکار آن‌ها برای همیشه جاودانه و معروف بماند.

اگر فقط یک عکاس مبتدی هستید، باز هم اجازه دارید چنین اهداف بلند پروازانه‌ای داشته‌باشید یا حداقل عکس‌هایی بگیرید که از سایرین متمایز‌تر باشند.

خودتان را به‌عنوان یک عکاس فرض کنید که دوست دارد تا از افراد، تصاویر پرتره بگیرد. دوربین خود را روشن کنید و اگر به تنظیمات کادر‌بندی مجهز است آن‌را نیز فعال کنید. هسته مارپیچ به‌عنوان نقطه کانونی این نماد محسوب می‌شود.

سوژه اصلی را در آنجا قرار دهید. چنانچه قصد دارید از سر یا چشم فرد عکس بگیرید، بهتر است این اعضا را در این هسته کانونی قرار دهید. برای اینکه ترکیب‌بندی را در خصوص سایر عناصر تصویر نیز رعایت کرده‌باشید، باید آن‌ها را در امتداد نقاط متقاطع مارپیچ قرار دهید.

در چرخش دم مارپیچ، مو‌ها یا دستان دراز شده فرد را جای دهید. سایر عناصر تصویر مثل ابر‌ها، سایه‌ها، درختان یا هر شکل دیگری که در پس‌زمینه قرار دارد را در ناحیه دوم قسمت طلایی بگذارید. البته مارپیچ فیبوناچی فقط مخصوص پرتره نیست و در سایر سبک‌های عکاسی نیز به وفور استفاده می‌شود.

شبکه فی Phi Grid

شبکه فی، یکی از موضوعات جالب و پر‌طرفدار بین عکاسان است. این ترفند نیز مانند سایر ترفند‌‌ها، به شما کمک می‌کند عکس‌هایی بگیرید که از دیدگاه زیبا‌شناسی توجیه پذیر باشند.

Phi Grid شباهت زیادی به قانون یک‌سوم دارد. شاید دلیل آن‌هم وجود دو خط افقی و عمودی است. ولی برخلاف قانون یک‌سوم، 9 بخش مساوی ندارد و خطوط متقاطع، تمایل دارند تا به سمت مرکز شبکه فی متمایل شوند.

بر‌خلاف قانون یک‌سوم که یکنواختی و تعادل را به تصویر می‌دهد، در این شیوه کمی تنش به تصویر افزوده می‌شود. ممکن است از کلمه تنش برداشت منفی داشته‌باشید، اما در حوزه عکاسی به این معناست که یک عنصر پویا در تصویر وجود دارد که تمایلش به سمت مخاطب است و دوست دارد تا توجه‌ او را به سمت خودش جلب کند.

دلیل این تنش را می‌توان به بخش میانی و کوچک شبکه ربط داد. کل ایده ‌خلاقانه شما در این چهارگوش میانی متمرکز می‌شود و باعث مکث در بیننده شده و او را چند لحظه به تفکر وا‌می‌دارد.

دوربین خودتان را بردارید و با این تکنیک از مناظر طبیعی عکس بگیرید. شبکه فی سطح بالایی از هماهنگی بصری را ایجاد می‌کند. مطمئناً این روش ترکیب‌بندی خارق‌العاده‌ای را برایتان فراهم می‌کند که نمونه آن‌را در سایر تکنیک‌ها کمتر مشاهده می‌کنید.

منظره دریایی را فرض کنید که خورشید در بالای آن غروب می‌کند و منظره زیبا و رنگارنگی را ایجاد کرده‌است. برای اینکه تصویر زیبایی را ثبت کنید، بهتر است تا خط افق را با خط بالایی تنظیم کنید.

به این وسیله تصویر متقارنی می‌سازید. برای نمایش جنب و جوش آب نیز فضای کافی در اختیار دارید و می‌توانید از سایر نقطه‌های طلایی باقی مانده استفاده کنید. این یک ترکیب برنده برای تصویر شما محسوب می‌شود.

بیشتر بخوانید: عکاسی با رینگ لایت؛ آموزش عکاسی خلاقانه در خانه با رینگ لایت

قانون یک‌سوم در عکاسی

قانون یک‌سوم یکی از شناخته‌ شده‌ترین قوانین ترکیبی است که کاربرد فراوانی در عکاسی دارد. اگر مقایسه‌ای بین این قانون و قانون نسبت طلایی فیبوناچی داشته‌باشید، در‌می‌یابید قانون نسبت طلایی پیشرفته‌تر از این قانون است.

قانون یک‌سوم علی‌رغم نامش یک دستورالعمل است و نباید در لیست قوانین دسته‌بندی شود.  ولی با این وجود قانون یک‌سوم نیز کاربرد گسترده‌ای دارد و هم راستا با قانون نسبت طلایی به عکاسان و هنرمندان، در ترکیب‌بندی و زیباسازی تصاویرشان کمک می‌کند.

 در قانون یک‌سوم، کادر تصویر را با دو خط عمودی و دو خط افقی به 9 قسمت مساوی تقسیم می‌کنید. قاعدتاً این خطوط از روی هم عبور می‌کنند و تقاطع‌هایی را ایجاد می‌کنند. سوژه مورد نظرتان را باید روی یکی از این خطوط و تقاطع‌ها قرار دهید تا به ترکیب‌بندی زیبا برسید. مشاهده خواهید کرد چهار نقطه طلایی حاصل از خطوط متقاطع چقدر اهمیت دارند.

مثلاً هنگامی که تصمیم گرفتید تا از یک شاخه گل زیبا عکس بگیرید، بهتر است ساقه آن را در امتداد شبکه عمودی راست یا چپ قرار دهید تا تصویر چشم‌نوازی را به ثبت برسانید.

تنظیمات نسبت طلایی در دوربین عکاسی

بیشتر دوربین‌ها به کادربندی خطوط یک‌‌سوم مجهز هستند و به سادگی فعال می‌شوند. برای فعال کردن آن‌ها به قسمت تنظیمات دوربین مراجعه کنید. بیشتر منظره یاب‌های دوربین، به‌صورت خودکار این خطوط را فعال می‌کنند.

اگر عکاس مبتدی هستید و قصد دارید آموزش ببینید، این خطوط را فعال کنید و به مرور زمان سعی کنید این خطوط را خاموش کرده و از نبوغ خودتان در عکاسی استفاده کنید.

فعال‌سازی خطوط راهنما Grid lines در دوربین گوشی

فرقی نمی‌کند از گوشی‌های‌ اندرویدی استفاده می‌کنید یا  ios، در هر صورت می‌توانید با مراجعه به قسمت تنظیمات گوشی، گزینهcamera را انتخاب کرده و از بخش Composition علامت Grid را فعال کنید. این خطوط متقاطع، کارکرد مشابه خطوط دوربین را دارند و از قانون یک‌سوم تبعیت می‌کنند.

تمام این قوانین ابداع شده‌اند تا شما نبوغ عکاسی خود‌را به چالش بکشید و ببینید چقدر در این کار حرفه‌ای هستید. قانون نسبت طلایی در عکاسی به شما کمک می‌کند در دنیای هنر حرفی برای گفتن داشته‌باشید و کار‌های خودتان را در نمایشگاه‌ها و گالری‌ها به نمایش بگذارید. در پایان، یادتان باشد قوانین برای شکسته‌شدن هستند، پس از عکاسی لذت ببرید.

منبع +++++